Trong các tiêu chí tái nhiễm SARS-CoV-2 của Sara và cộng sự, khoảng thời gian mà người bệnh có test khẳng định tái dương tính SARS-CoV-2 được đặt định là 29 ngày sau khi hồi phục bệnh COVID-19*. Tuy nhiên, thời gian thải loại mảnh RNA có thể kéo dài đến 90 ngày**. Với việc tích hợp SARS-CoV-2 vào trong bộ gen của vật chủ, đôi khi thải loại mảnh RNA có thể kéo dài cả đời. Vì thế mà có một cách xử lý mới đối với các ca tái dương tính SARS-CoV-2. Trong hình là sơ đồ xử trí tái dương tính SARS-CoV-2 ở bệnh nhân COVID-19 đã ra viện, dựa trên sự phân tích đánh giá kỹ càng các dữ liệu từ y văn.
Test tái dương tính SARS-CoV-2 ở bệnh nhân COVID-19 đã ra viện, trước tiên cần làm lại test lần hai để loại trừ dương tính giả. Tái phát hay tái hoạt động COVID-19 theo định nghĩa thì cần có triệu chứng; người bệnh tái nhiễm SARS-CoV-2 có thể có hay không có triệu chứng lâm sàng, còn thải loại mảnh RNA thì hoàn toàn không triệu chứng. Do đó, các triệu chứng lâm sàng COVID-19 sẽ giúp phân các ca tái dương tính SARS-CoV-2 ra làm hai nhóm. Nhóm có triệu chứng có thể gồm tái nhiễm, tái phát và vấn đề khác, ví dụ như thải loại mảnh RNA kèm với nhiễm không phải do SARS-CoV-2 (như cúm chẳng hạn); nhóm không triệu chứng thì có thải mảnh RNA và tái nhiễm SARS-CoV-2 không triệu chứng. Tái nhiễm và tái phát đồng nghĩa với sự hiện diện của vi rút SARS-CoV-2 đang nhân lên, và như thế chắc hẵn có nhiều bản sao RNA hơn so với những ca thải loại mảnh RNA. Theo y văn, SARS-CoV-2 dương tính của tái nhiễm và tái phát thường là mạnh hơn, thường là Ct < 35, trong khi các ca thải mảnh RNA thì dương tính yếu hơn, Ct > 35. Nuôi cấy vi rút sẽ giúp giải quyết bài toán có vi rút sống hay không. Test IgM thường chỉ ra nhiễm hay tái hoạt động vi rút mới xảy ra, do đó có nghĩa là tái nhiễm hay tái phát. Thêm vào đó, tiền sử tái phơi nhiễm SARS-CoV-2 cũng cho biết thông tin về tái nhiễm hay không. Cuối cùng, giải trình tự toàn bộ gen (WGS) để xác định gen học của vi rút sẽ cung cấp bằng chứng chắc chắn của tái nhiễm hay tái phát, khi trong lần đầu bị bệnh đã có các dữ liệu về trình tự gen.
Phạm Bá Đà – Hội Y Dược học tỉnh (lược dịch)
Nguồn: Xia, et al (2021), “Criteria for SARS-CoV-2 re-positivity”, AIDS Reviews. 2021; 23.
*Tomassini S, Kotecha D, Bird PW, Folwell A, Biju S, Tang JW. “Setting the criteria for SARS-CoV-2 reinfection-six possible cases”. J Infect 2020:82; 282-327.
** Wang J, Hang X, Wei B, Li D, Chen F, Liu W, et al. Persistent SARSCOV-2 RNA positivity in a patient for 92 days after disease onset: a case report. Medicine (Baltimore). 2020; 99:e21865.